TỔNG QUAN VỀ HOA MAI MƠ
Hoa mai mơ, hay đơn giản là mơ (danh pháp khoa học: Prunus mume), là một loài cây thuộc chi Mận mơ (Prunus) và có nguồn gốc từ châu Á, thuộc họ Hoa hồng (Rosaceae). Tên gọi khác nhau của mơ ở các quốc gia châu Á bao gồm "ume" (梅) trong tiếng Nhật, "méi" (梅) hay "méizi" (梅子) trong tiếng Trung, và "maesil" (매실) trong tiếng Triều Tiên. Trong các ngôn ngữ phương Tây, cây mơ thường được gọi là "mơ Nhật Bản" (Japanese apricot trong tiếng Anh, Japanische aprikose trong tiếng Đức, và Abricotier du Japon trong tiếng Pháp).
Loài cây này có nguồn gốc từ miền Nam Trung Quốc, đặc biệt là khu vực lưu vực sông Dương Tử, sau đó lan rộng ra Nhật Bản, Triều Tiên và Việt Nam. Cây mơ được trồng để lấy quả và hoa, và có mối quan hệ gần gũi với mơ tây (Prunus armeniaca), nên thường bị nhầm lẫn về hình dáng bên ngoài của vườn mai vàng lá, hoa và quả. Cần chú ý phân biệt hai loài cây này.
Đặc Điểm Sinh Học
Hoa mơ thường nở vào cuối mùa đông và đầu mùa xuân, khoảng cuối tháng 1 hoặc đầu tháng 2 ở khu vực Đông Á, trước khi cây ra lá. Mỗi hoa có năm cánh và đường kính khoảng 1-3 cm, thường có màu trắng, mặc dù một số giống cây trồng có thể có hoa màu hồng hay đỏ sẫm. Lá của cây mơ xuất hiện ngay sau khi hoa rụng và có hình ô van nhọn mũi. Quả mơ chín vào đầu mùa hè, khoảng tháng 6 ở Đông Á. Tại Trung Quốc, mùa quả chín trùng với mùa mưa khu vực Giang Nam, nên giai đoạn này được gọi là “mai vũ” (梅雨), còn trong tiếng Nhật gọi là baiyu hay tsuyu. Quả mơ có vỏ màu xanh lục khi chưa chín và trở thành màu vàng (đôi khi hơi đỏ) khi chín, cùi thịt có màu vàng.
Sự Phân Bố và Ứng Dụng
Ở Việt Nam, mơ mọc nhiều ở vùng Tây Bắc (Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai) và vùng rừng núi quanh chùa Hương Tích (Mỹ Đức, Hà Nội). Mơ ở Việt Nam có nhiều loại như: mơ đào, mơ nứa, mơ bồ hóng, mơ chấm son, mơ Vân Nam… Mỗi loại mơ có đặc điểm riêng về hoa và quả. Ví dụ, hoa trắng (bạch mai) phổ biến hơn hoa đỏ (hồng mai), và quả mơ có nhiều loại hình dạng và màu sắc khác nhau.
Các Giống Mơ Ở Các Nước
Nhật Bản
Ở Nhật Bản, các giống mơ cảnh được phân loại thành yabai (mơ dại), hibai (mơ đỏ) và bungo (mơ từ tỉnh Bungo). Giống bungo cũng được trồng để lấy quả và có thể là cây lai ghép giữa mơ ta và mơ châu Âu. Kiểu hibai có gỗ lõi màu đỏ và phần lớn hoa màu đỏ, còn kiểu yabai thường được sử dụng làm gốc ghép trong trồng trọt.
Trung Quốc
Tại Trung Quốc có hơn 300 giống cây mơ được công nhận, phân loại theo màu sắc hoa thành trắng, hồng, đỏ, tía và lục nhạt. Một số giống nổi tiếng như đại hồng mai (大红梅), Taige mei, Zhaoshui mei (Chiếu thủy mai), Lü’e mei (Lục ngạc mai), và Long du mai (龙游梅). Mai có thể tồn tại lâu dài, với nhiều cây cổ thụ hơn 1.600 năm tuổi vẫn còn ra hoa hàng năm.
Ứng Dụng Trong Ẩm Thực và Y Học
Nước Ép và Rượu Mơ
Nước ép từ quả mơ thường được làm bằng cách ngâm quả với đường. Ở Trung Quốc, nước quả mơ chua (酸梅汤: toan mai thang) được làm từ mơ hun khói (乌梅: ô mai). Tại Nhật Bản và Triều Tiên, nước quả mơ làm từ quả mơ xanh, có vị ngọt và hương thơm, là đồ uống giải khát trong mùa hè. Ở Triều Tiên, nước quả maesil được sản xuất quy mô công nghiệp dưới dạng xi rô đậm đặc có vị ngọt. Tương tự, ở miền Bắc Việt Nam, nước xi rô làm từ mơ ngâm đường là thứ đồ uống phổ biến trong mùa hè.
Rượu mơ (umeshu ở Nhật Bản và maesil ju ở Triều Tiên) được làm bằng cách ngâm quả mơ vào rượu. Umeshu là một loại đồ uống có cồn phổ biến ở Nhật Bản, được làm bằng cách ngâm quả mơ xanh trong rượu shōchū. Rượu mơ của Nhật Bản và Triều Tiên thường có vị ngọt và dễ uống, thậm chí hấp dẫn cả những người không thích uống rượu. Ở Việt Nam, rượu mơ nổi tiếng như Rượu mơ Núi Tản, Rượu mơ Yên Tử, Rượu mơ Hương Tích.
Umeboshi và Ô Mai
Umeboshi (梅干), hay mơ muối, là một đặc sản của Nhật Bản, có vị chua và mặn. Nó thường được ăn cùng cơm hoặc dùng trong makizushi. Trong ẩm thực Trung Hoa, mơ ngâm dấm và muối gọi là toan mai tử (酸梅子). Ở Việt Nam, ô mai (mơ khô) là một món ăn vặt phổ biến, đặc biệt là nữ giới trẻ.
====> Xem thêm: Tìm hiểu thêm về giá cây mai vàng
Nước Chấm và Y Học
Nước chấm từ mơ (mai tương hay mai tử tương) của người Trung Quốc được làm từ mơ, đường, dấm, muối, gừng, ớt và tỏi, dùng làm gia vị cho nhiều món ăn. Trong y học cổ truyền Trung Hoa, quả mơ hun khói (ô mai) được dùng để chống ký sinh, chống loét và cải thiện hệ tiêu hóa và tim mạch.
Giá Trị Văn Hóa và Biểu Tượng
Hoa mơ được yêu quý và tôn vinh ở Trung Quốc và Đông Á nói chung. Mai hoa là biểu tượng của mùa đông và tín hiệu sớm báo mùa xuân. Mai, cùng với tùng và trúc, được gọi là "tuế hàn tam hữu" (ba người bạn của giá lạnh). Hoa mai cũng được coi là biểu tượng của sự tao nhã, thanh khiết và kiên cường. Hình ảnh mai hoa nở giữa tuyết trắng được nhà Nho xem như biểu tượng của khí phách kiên cường trước nghịch cảnh.
Trong văn hóa Trung Quốc, hoa mai là một trong “tứ quân tử” (bốn người quân tử), cùng với lan, cúc, và trúc. Hoa mai cũng là hoa biểu tượng của thành phố Nam Kinh và được Hành chính viện của Trung Hoa dân quốc phê chuẩn làm quốc hoa năm 1964.
Ảnh Hưởng Trong Văn Chương
Giá trị biểu tượng của hoa mai trong văn chương Trung Quốc đã lan tỏa đến Nhật Bản, Triều Tiên và Việt Nam. Hoa mai được nhắc đến trong thi ca như biểu tượng của mùa xuân và niềm hy vọng. Nhà thơ Nhật Bản Basho đã viết một bài Haiku nổi tiếng về hoa mai. Ở Việt Nam, trong văn chương truyền thống, hoa mai cũng được coi là biểu tượng của mùa đông và tín hiệu sớm của mùa xuân.
Hoa mai mơ không chỉ là một mai vàng đẹp nhất việt nam có giá trị về mặt kinh tế và y học, mà còn có ý nghĩa văn hóa sâu sắc trong nhiều nền văn hóa châu Á. Từ việc trở thành nguồn cảm hứng trong thi ca, nghệ thuật, đến việc làm nguyên liệu cho các món ăn và đồ uống truyền thống, hoa mai mơ thực sự là một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân ở các quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên và Việt Nam.
Liên Hệ ngay cho chúng tôi theo thông tin dưới đây:
Điện thoại/Zalo: 0905 888 999 – 0799 888 999 – 0888777777
Email: Vuonmaihoanglong@gmail.com
Facebook: Vườn mai Hoàng Long
Địa chỉ: Tân Thiềng, Chợ Lách, Bến Tre.